Konkurs Zielona Agenda 2008

Jesienna edycja wojewódzkiego konkursu Zielona Agenda 2008 w Naszym gimnazjum została zapoczątkowana ogłoszeniem dnia 26 września szkolnego konkursu pt.: „Piękno Przyrody w Moim Mieście”.

Celem konkursu było poszerzenie wiedzy z zakresu form ochrony przyrody w gminie oraz głównych problemów związanych z ochrona środowiska.

Zadaniem konkursowym każdego zespołu było przygotowanie opisu najciekawszego waloru przyrodniczego występującego w obrębie gminy Łęczyca.

W konkursie wzięły udział 4 zespoły. Najciekawsza z prac pt. : „Drzewo powalone przez piorun” została przesłana do etapu wojewódzkiego Jesiennej Edycji Konkursu Zielona Agenda 2008.

Uczennice klasy IIF i III C pod opieką nauczyciela biologii K. Mikołajewskiej przygotowały prezentacje zawierającą: zdjęcia i opis obiektu, opis rejonu, w którym znajduje się obiekt, formy ochrony jaką można objąć obiekt oraz opis zespołu. Uczennice: Karolina Ratajczyk, Justyna Przybylak, Lena Kamińska, Joanna Nawrotek, Aleksandra Wierzbowska i Patrycja Sienny zajęły 11 miejsce w województwie łódzkim na startujących 57 zespołów.

Poniżej przedstawiamy skróconą wersję pracy konkursowej.

Opis terenu badań

W obszarze łąk i bagien Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, pomiędzy miejscowościami Błonie, Leszcze, Wilczkowice, notowane jest występowanie roślinności słonolubnej, charakterystycznej dla zbiorowisk nadmorskich. Jest to spowodowane wynoszeniem soli na powierzchnię poprzez słone źródła.

Solniska łęczyckie leżą w granicach, rozciągającego się od Bałtyku po Góry Świętokrzyskie, tzw. Wału kujawsko- pomorskiego. To podziemne wypiętrzenie powstało pod koniec okresu kredowego. Między Izbicą Kujawską- Kłodawą- Łęczycą wał charakteryzuje się silnymi zakłóceniami tektonicznymi. W związku z licznymi dyslokacjami występują w tym obszarze wysady solne. Sól górnego permu, pod wpływem nacisku wywołanego ruchami fałdowymi, przebiła się ku górze z głębokości 3000- 5000m, przybierając postać słupów. Stosunkowo płytkie zaleganie pokładów soli (89- 111m pod powierzchnią gruntu) powoduje zasolenie skał nadkładu i wód powierzchniowych. Wody powierzchniowe na solnisku łęczyckim wykazują obecnie zasolenie 100mg/l. Dla ochrony roślinności słonolubnej (halofilnej) utworzono w miejscowości Błonie, w 1977r. ścisły rezerwat o powierzchni 20,74ha. Na terenie rezerwatu znajduje się duża ilość dołów potorfowych o głębokości 0,8- 1,0m. Ze względu na niski poziom wód gruntowych roślinność halofilna występuje głównie na dnie tych rowów.

Na solniskach w rejonie Łęczycy, terenie rezerwatu, zaobserwowano halofity silnie przywiązane do solniska i nigdzie poza nimi nie występujące, spotykane na glebach ubogich w NaCl oraz gatunki zdradzające słabe przywiązanie do solnisk. Do odnotowanych roślin słonolubnych należą soliród zielony, świbka morska, mlecznik nadmorski, muchotrzew solniskowy, nostrzyk ząbkowany, komonica wąskolistna, ostrzew rudy, ponikło jednoprzysadkowe, sitowiec nadmorski, sitowiec tabernemontana, mannica odstająca, babka wielonasienna, kończyna rozdęta, turzyca odległokłosa. Obecnie, niestety, obserwuje się zanikanie, regresję roślinności solniskowej na terenie rezerwatu. Może to być spowodowane obniżaniem się poziomu wód gruntowych, czy też celowym niszczeniem roślinności. Halofity występują cały czas w dużej ilości na bagnach, łąkach, w okolicach miejscowości Leszcze i Wilczkowice.

Pomniki przyrody

Wyniosły dąb szypułkowy "Kazimierz" został objęty ochroną jako pomnik przyrody poprzez uchwałę Rady Miasta. Posiada 33,5 m wysokości i ponad 300 cm obwodu. Należy do najwynioślejszych drzew parku miejskiego w Łęczycy.

Topola biała składająca z 3 pni o obw. od 300 do 400 cm i wysokości ponad 30 m. Topola biała to rodzimy naturalnie występujący w Polsce gatunek topoli. Wyniosły okaz tego gatunku, znajdujący się na terenach miejskich należy do rzadkości.

Lipa Drobnolistna o obw. 296cm i wys. 31m. Znajduje się na terenie Parafii Rzymsko- Katolickiej.

Glejdiczia trójcierniowa o obwodzie 250 cm i wys. 29 m., znajduje się na terenie Parafii Rzymsko- Katolickiej przed dzwonnicą.

Na terenie Powiatu Łęczyckiego występują różne rodzaje gleb. Rolnicza jakość gleb jest zróżnicowana przestrzennie i wywiera wpływ na rejonizację upraw rolniczych. Przeważają gleby brunatne i czarne ziemie właściwe, lokalnie bielicowe, najwyższych kompleksów rolniczej przydatności (pszennego bardzo dobrego i dobrego), należące do I – II klasy bonitacyjnej, wytworzone na podłożu gliniastym i ilastym.

Obok nich występują:

- gleby brunatne wyługowane i kwaśne oraz bielicowe i pseudobielicowe należące do wysokich kompleksów – pszennego i dobrych żytnich III i IV klasy bonitacyjnej,

- gleby rdzawe, rozwinięte głównie na podłożu piasków o różnej genezie, ubogie w składniki pokarmowe; rolnicza jakość tych gleb jest bardzo niska, stanowią one głównie kompleks żytni słaby lub żytnio-łubinowy;

- gleby hydromorficzne (glejowe, murszowe, torfowe), związane z podmokłymi obniżeniami terenowymi i w dolinach rzek; powstały one na podłożu mułowo-torfowym, na mułkach rzecznych, przy dużym udziale materii organicznej; na wysoczyżnie morenowej gleby torfowe wytworzyły się na torfach niskich związanych z zarastaniem jezior lub podmokłych den dolin; tworzą one przeważnie kompleksy trwałych użytków zielonych;

- mady, powstałe w dolinach rzek przepływających przez teren powiatu, powstałe z utworów pyłowo - gliniasto - ilastych, naniesionych i osadzonych przez wody płynące.

Powiat Łęczycki zajmuje jedno z czołowych miejsc w Województwie Łódzkim pod względem waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej przeprowadzana jest przy zastosowaniu kompleksowego wskaźnika jakości warunków środowiska. Wartość tego wskaźnika dla całego województwa łódzkiego (62,4 pkt.) jest nieco niższa od średniej krajowej (66,6 pkt.). W odniesieniu do powiatów wartość najwyższa występuje w kutnowskim (83 pkt.) i łęczyckim (76,4 pkt.). Niezależnie od waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej uwzględniającej uwarunkowania hydrologiczne, klimatyczne, glebowe i hipsometryczne, niekorzystne warunki dla rolnictwa występują w obszarach zurbanizowanych oraz na obszarach przekształconych antropogenicznie, np. w wyniku eksploatacji górniczej.

Ogólnie stwierdzić można, że region posiada bardzo dobre i dobre gleby, o wysokich klasach bonitacyjnych i dużej przydatności rolniczej.

O przyrodzie Powiatu i walorach krajobrazowych decydują: budowa geologiczna i wiążące się z nią ukształtowanie terenu i zagospodarowanie oraz procesy antropogeniczne związane z działalnością człowieka.

Z uwagi na niewielkie zróżnicowanie morfologiczne i słabe zalesienie krajobraz Powiatu jest mało urozmaicony.

Najbardziej wyróżniają się doliny rzeczne (Bzura i Ner).

Pod względem faunistycznym obszar powiatu jest ubogi. Najwilgotniejsze tereny Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej porastają niewielkie skrawki lasów łęgowych i olszowych (Dobrogosty-Kozuby i Łęka-Kolonia-Bronno w gm. Łęczyca).

Ciekawostką powiatu jest występowanie zespołu roślinności torfowiskowej (Pradolina Warszawsko-Berlińska) oraz słonoroślowej w okolicach Łęczycy.

Rozmieszczenie punktów krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu dla województwa łódzkiego.

Obszar Pradoliny oraz fragment doliny Bzury włączone zostały w system obszarów prawnie chronionych jako Obszar Chronionego Krajobrazu - Pradolina Warszawsko-Berlińska (o powierzchni 14 639 ha).

Obszar ten uznany został za korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym, łączący ważne obszary węzłowe o znaczeniu międzynarodowym (wchodzi w skład krajowego systemu obszarów chronionych – przestrzennego układu wzajemnie uzupełniających się form ochrony przyrody). W dnie Pradoliny w 1977r. Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 4.04.1977r.- M.P.nr 10, poz.64, utworzono rezerwat BŁONIE.

Na terenie Powiatu Łęczyckiego system obszarów chronionych obejmuje rezerwat przyrody i pomniki przyrody ożywionej oraz strefę chronionego krajobrazu.

Rezerwaty przyrody

Na terenie Powiatu Łęczyckiego zatwierdzony jest jeden rezerwat przyrody -Rezerwat florystyczny, słonoroślowy „Błonie" utworzony w 1977 r.; dwa rezerwaty znajdują się w fazie projektu do zatwierdzenia - Rezerwat „Silne Błota", Rezerwat „Dolina Neru".

Rezerwat Błonie (1977 r.) o powierzchni 20,74 ha, położony jest na terenie gminy Łęczyca, na gruntach Skarbu Państwa. Celem ochrony jest zachowanie stanowisk roślinności halofilnej (solniskowej). Rezerwat położony jest w południowej części wsi Błonie. W obszarze rezerwatu znajduje się wiele dołów potorfowych o niewielkim zasięgu i głębokości około 0,8 m. Ze względu na stosunkowo niskie położenie wód gruntowych pod poziomem torfowiska (0,8-1,0m) występowanie roślinności solniskowej obserwowano przede wszystkim na dnie tych rowów. Rezerwat zajmuje część torfowiska wypełniającego dno Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej w odległości 4 km na zachód od Łęczycy. Obiekt leży na granicy dwóch struktur geologicznych: antyklinorium kujawskiego i synklinorium łódzkiego. Cechą charakterystyczną wypiętrzenia kujawskiego jest obecność w jego strukturze pokładu soli kamiennej (perm-cechsztyn) o blisko 700 m miąższości.

Opis waloru

Około 50 lat temu żyła sobie rodzina mieszkająca na terenach, które przecinała rzeka Czartówka. Pewnego dnia na pustym polu postanowili posadzić lipę. Wybrali miejsce tuż przy brzegu rzeki. Drzewo rosło, stawało się coraz większe i piękniejsze. Około 10 lat temu, w nocy była straszliwa burza. Wiatr wiał przeraźliwie i pioruny uderzały we wszystko co się da. Niestety trafiły również lipę, która przewróciła się razem z korzeniami i dużą ilością ziemi. Myśleliśmy, że już nic z niej nie będzie, gdy pewnego dnia na spacerze zauważyliśmy, że z konaru wyrastają młode lipy. Okazało się, że drzewo ma dogodne położenie przy rzece, która nawilża je bez przerwy. Dzięki temu lipa ta, choć przewrócona odradza się na nowo. Jest teraz domem dla wielu zwierząt jak i również miejscem gdzie rosną różne gatunki m.in.: mchu np. widłoząb miotlasty, płonnik czy rokiet cyprysowaty oraz porostów np. pustułka pęcherzykowata i żółtlica chropowata. Lipę porastają także huba drzewna, zimówka aksamitnotrzonowa, hubiak pospolity. Gdy bliżej przyjrzałyśmy się gałęziom, znalazłyśmy również gniazdo, które prawdopodobnie należy do pokrzewki.

Drzewo to jest przykładem ciekawego i pięknego zjawiska przyrodniczego w Łęczycy.

Zobacz galerię zdjęć

Planowanie

Planując formę ochrony przewróconej przez uderzenie pioruna lipy napotkaliśmy na jeden, ale za to bardzo poważny problem. Lipa znajduje się na terenie prywatnym co jak się później okazało znacznie zawęziło nasz zakres działalności. Nie poddaliśmy się jednak. Udaliśmy się do Urzędu Miasta w Łęczycy, a dokładniej do Referatu Komunalnego i Ochrony Środowiska z zapytaniem : Czy możemy zgłosić "nasza" lipę do miejskiego rejestru pomników przyrody? Niestety okazał się to niemożliwe, postanowiliśmy więc wziąć sprawy we własne ręce. Przygotowaliśmy tabliczkę przedstawiająca historię lipy i postanowiliśmy udać się do właściciela gruntu, na którym znajduje się nasz cenny obiekt przyrodniczy.

Zaplanowaliśmy, również wykonanie wystawy poświęconej "naszej" lipie, aby więcej osób poznało historię tego pięknego i starego drzewa.

Realizacja

Przystępując do konkursu Zielona Agenda 2008 założyliśmy realizację dwóch podstawowych celi:

- ochrona ciekawego i pięknego obiektu przyrodniczego - przewróconej przez uderzenie pioruna lipy;
- rozpowszechnienie historii tego pięknego drzewa.

Ochronić lipę przed zniszczeniem chcieliśmy poprzez zgłoszenie jej do rejestru pomników przyrody w mieście oraz umieszczenie na terenie gdzie się znajduje tabliczki z podstawowymi informacjami dotyczącymi jej historii. Niestety oba nasze pomysły nie uległy realizacji. Lipa nie może zostać uznana za pomnik przyrody, a właściciel działki, na której się znajduje niestety nie żyje, wiec nie możemy samowolnie na prywatnym terenie umieszczać żadnych tablic informacyjnych. Celem, który udało się nam zrealizować jest wystawa w Naszej szkole poświecona temu wyjątkowemu obiektowi przyrodniczemu Naszego miasta. W zespole pracował się nam bardzo dobrze. Każda z nas wykonała przydzielone jej zadania. Ola i Karolina bawiły się w reporterki zbierając informacje oraz robiąc zdjęcia. Lena napisała o naszym zespole, Asia o zasobach przyrodniczych naszego miasta, a Patrycja i Justyna zajęły się planowaniem ochrony "naszej " lipy. Opiekun naszego zespołu dodawał nam otuchy, przeprowadzał najtrudniejsze rozmowy i czuwał nad całością naszych działań. Mamy nadzieję, że pokazałyśmy uczniom Naszego gimnazjum, że Nasze miasto kryje w sobie wiele pięknych, przyrodniczych tajemnic. Mamy nadzieje, że również Nasi koledzy będą dostrzegać podobnie tak jak my piękno otaczającego nas świata.